Yazar "Saban, Hatice Mine" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 1 / 1
  • Küçük Resim Yok
    Öğe
    Üretim Tesislerinde İstatistiksel Optimizasyon ile Maliyet Tahmini
    (Bursa Teknik Üniversitesi, 2024) Saban, Hatice Mine; Şahin, Hasan; Atalan, Abdulkadir
    Üretim tesislerinde genellikle maliyet ve satış miktarları yönetim ve sürdürülebilirlik açısından önemli iki konudur. Üretim tesisleri, üretim maliyetini minimize ve ürün satış miktarını maksimize etmeyi hedeflemektedirler. Bu tezde bir üretim tesisinde üretilen bir ürünün maliyetinin minimize ve üretilen ürün miktarının maksimize olmasını sağlayan istatistiksel optimizasyon modeli geliştirilerek karar değişkenlerine ve amaç fonksiyonlarına ait optimum değerlerin hesaplanması amaçlamıştır. Ürün maliyeti ve üretim miktarı üzerinde etkili olan yedi bağımsız değişken (x_1,x_2,x_3,x_4,x_5,x_6,x_7) karar değişkenleri olarak tanımlanmıştır. Bağımsız karar değişkenlerinden üç tanesi kategorik veri türleri ve geri kalan karar değişkenler nümerik veri türleri olarak ifade edilmiştir. Bu tezin metodoloji kısmı tanımlayıcı istatistik, regresyon analizi ve istatistiksel optimizasyon yöntemleri olmak üzere üç adımda oluşturulmuştur. Tanımlayıcı istatistik ile bağımlı ve bağımsız değişkenlere ait verilerin ortalama, standart sapma, varyans, basıklık, çarpıklık gibi istatistiksel veriler elde edilmiştir. Yöntemin ikinci adımında, regresyon analizi yapılarak bağımsız değişkenlerin bağımlı değişkenler üzerindeki etkileri incelenmiştir. Tez için geliştirilen yöntemin son adımında regresyon analizi ile elde edilen regresyon denklemleri bağımsız değişkenlerin sahip olduğu limitler doğrultusunda amaç fonksiyonu olarak değerlendirilerek oluşturulan matematiksel model çözümlenmiştir. Optimizasyon modelinde elde edilen optimum değerlerin geçerliliklerini doğrulamak adına modele ait arzu edilebilirlik derecesi hesaplanmıştır. Bu tezde tercih edilen ürün için y_1 (minimum üretim maliyeti) bağımlı değişken üzerinde sadece x_4 bağımsız değişkenin etkisi olmadığı tespit edilmiştir. y_2 (maksimum üretim miktarı) bağımlı değişken üzerinde ise tüm bağımsız değişkenlerin istatistiksel olarak etkili olduğu analiz edilmiştir. y_1'in arzu edilebilirlik derecesi 0,96004 ve y_2'nin arzu edilebilirlik derecesi 0,87392 olarak hesaplanmıştır. y_1 ve y_2 hedeflerini birleştiren kompozit arzu edilebilirlik derecesi 0,91600 olarak elde edilmiştir. Optimum değerler %95 tahmin (PI) ve güven (CI) aralıkları dikkate alınarak y_1 için 1568, 6TL, y_2 için 1713 adet olarak hesaplanmıştır. Karar değişkenleri olan x_1,x_2,x_3,x_4,x_5,x_6,x_7 için optimum değerleri %95 tahmin ve güven aralıkları kapsamında sırasıyla J2, F3, H2, 63, 8, 1 ve 0 hesaplanmıştır. Sonuç olarak, bu tez ile geliştirilen istatistiksel optimizasyon modeli ile bir ürüne etki eden faktörlerin limitleri kapsamında optimum değerlerin elde edilmesini sağlayan önemli bir yöntem ileri sürülmüştür.