Yazar "Cebeci, Emre" seçeneğine göre listele
Listeleniyor 1 - 2 / 2
Sayfa Başına Sonuç
Sıralama seçenekleri
Öğe Senkron relüktans motorun gözlemci tabanlı sensörsüz kontrolü(BTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2021) Cebeci, Emre; Yaşa, YusufSenkron relüktans motorlar, relüktans momenti prensibiyle mekanik enerji üretebilen elektrik makineleridir. Rotorunda herhangi bir sargı ve mıknatıs bulundurmadığından dolayı ucuz ve sağlam yapıya sahiptir. Bu sebeplerden dolayı keşfi daha önceki zamanlara dayansa da güç elektroniği ve kontrol yöntemlerindeki gelişmelerden dolayı son zamanlarda popüler hâle gelmiştir. Senkron relüktans motor; asenkron motor gibi sabit hız uygulamaları için direkt şebekeye bağlanamamakta, motor sürücü devresi gerektirmektedir. Motor sürücü devresi, gerekli anahtarlamaları yapabilmesi için rotor açısal konumuna ihtiyaç duymaktadır. Kontrol yöntemleri konum sensörlü ve sensörsüz olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Bu tez çalışmasında sensörsüz olarak senkron relüktans motor kontrol edilmiştir. Sensörsüz kontrol yönteminde daha önce tüm alternatif akımlı makineler için önerilen aktif akı kavramının prensibi ile rotor açısal konumu tahmin edilmektedir. Aktif akı vektörü ile rotor konumu tahmininde daha önce önerilen yöntemlerden farklı olarak aktif akı vektörünü diferansiyel denklemlerine ayırarak durum uzay denklem kümesi oluşturulmuştur. Oluşturulan durum uzay denklemlerine uygun Kokusuz Kalman Filtresi (UKF) tasarlanmıştır. UKF sayesinde aktif akı vektör bileşenleri tahmin edilmiştir. Bileşenler sayesinde rotor açısal konumu tahmin edilmiştir. Diğer aktif akı ile rotor açısal konumu tahmin yöntemlerinden farkı, içeriğinde herhangi bir integrator veya Faz Kilitli Döngü (PLL) bulundurmamasıdır. UKF ile tahmin edilen rotor açısal konum değeri kullanılarak motor elektriksel parametreleri Park Dönüşümü ile dönen eksen takımına dönüştürülmektedir. Dönen eksen takımında oluşturulan senkron relüktans motor dinamik denklemleri için Genişletilmiş Kalman Filtresi (EKF) tasarlanmıştır. Tasarlanan EKF ile rotor açısal hızı ve yük torku tahmin edilebilmektedir. Tahmin edilen rotor açısal hızı, diğer tahmin yöntemlerindeki tahmin değerleri ile karşılaştırılmış, EKF ile tahmin edilen rotor açısal hız hatasının diğer yöntemlere göre %70 oranında daha az olduğu gözlemlenmiştir. Tahmin edilen rotor açısal konum, hız ve yük torku değerleri için alan yönlendirmeli kontrol yöntemleri uygulanarak senkron relüktans motor kontrol edilmiştir. Bahsedilen kontrol basamakları bilgisayar ortamında benzetim çalışması yapıldıktan sonra test düzeneğinde kontrol edilmiştir. Test düzeneğindeki sürücü kartında diğer güç anahtarlarına nazaran daha iyi performans sergileyen silisyum karbür (SiC) tip mosfetler kullanılmıştır. Bu Şekilde devre ve sistemin performansı artırılmıştır.Öğe Senkron relüktans motorun gözlemci tabanlı sensörsüz kontrolü(Bursa Teknik Üniversitesi, 2021) Cebeci, Emre; Yaşa, YusufSenkron relüktans motorlar, relüktans momenti prensibiyle mekanik enerji üretebilen elektrik makineleridir. Rotorunda herhangi bir sargı ve mıknatıs bulundurmadığından dolayı ucuz ve sağlam yapıya sahiptir. Bu sebeplerden dolayı keşfi daha önceki zamanlara dayansa da güç elektroniği ve kontrol yöntemlerindeki gelişmelerden dolayı son zamanlarda popüler hâle gelmiştir. Senkron relüktans motor; asenkron motor gibi sabit hız uygulamaları için direkt şebekeye bağlanamamakta, motor sürücü devresi gerektirmektedir. Motor sürücü devresi, gerekli anahtarlamaları yapabilmesi için rotor açısal konumuna ihtiyaç duymaktadır. Kontrol yöntemleri konum sensörlü ve sensörsüz olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Bu tez çalışmasında sensörsüz olarak senkron relüktans motor kontrol edilmiştir. Sensörsüz kontrol yönteminde daha önce tüm alternatif akımlı makineler için önerilen aktif akı kavramının prensibi ile rotor açısal konumu tahmin edilmektedir. Aktif akı vektörü ile rotor konumu tahmininde daha önce önerilen yöntemlerden farklı olarak aktif akı vektörünü diferansiyel denklemlerine ayırarak durum uzay denklem kümesi oluşturulmuştur. Oluşturulan durum uzay denklemlerine uygun Kokusuz Kalman Filtresi (UKF) tasarlanmıştır. UKF sayesinde aktif akı vektör bileşenleri tahmin edilmiştir. Bileşenler sayesinde rotor açısal konumu tahmin edilmiştir. Diğer aktif akı ile rotor açısal konumu tahmin yöntemlerinden farkı, içeriğinde herhangi bir integrator veya Faz Kilitli Döngü (PLL) bulundurmamasıdır. UKF ile tahmin edilen rotor açısal konum değeri kullanılarak motor elektriksel parametreleri Park Dönüşümü ile dönen eksen takımına dönüştürülmektedir. Dönen eksen takımında oluşturulan senkron relüktans motor dinamik denklemleri için Genişletilmiş Kalman Filtresi (EKF) tasarlanmıştır. Tasarlanan EKF ile rotor açısal hızı ve yük torku tahmin edilebilmektedir. Tahmin edilen rotor açısal hızı, diğer tahmin yöntemlerindeki tahmin değerleri ile karşılaştırılmış, EKF ile tahmin edilen rotor açısal hız hatasının diğer yöntemlere göre %70 oranında daha az olduğu gözlemlenmiştir. Tahmin edilen rotor açısal konum, hız ve yük torku değerleri için alan yönlendirmeli kontrol yöntemleri uygulanarak senkron relüktans motor kontrol edilmiştir. Bahsedilen kontrol basamakları bilgisayar ortamında benzetim çalışması yapıldıktan sonra test düzeneğinde kontrol edilmiştir. Test düzeneğindeki sürücü kartında diğer güç anahtarlarına nazaran daha iyi performans sergileyen silisyum karbür (SiC) tip mosfetler kullanılmıştır. Bu Şekilde devre ve sistemin performansı artırılmıştır. Anahtar kelimeler: Senkron relüktans motor, Sensörsüz kontrol, Durum tahmini, Aktif akı gözlemcisi, Kalman filtresi.
