Yazar "Boz, Burak" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 1 / 1
  • Küçük Resim Yok
    Öğe
    Bursa ilinde yer altı barajlarının inşası için potansiyel yerlerin belirlenmesi-bir CBS yaklaşımı
    (Bursa Teknik Üniversitesi, 2022) Boz, Burak; Aras, Egemen
    Yaşam için vazgeçilmez bir doğal kaynak olan ve önemi gitgide artarak stratejik bir kaynak haline gelen su olmadan canlıların hayatlarını devam ettirebilmeleri olanaksızdır. Su kaynaklarına doğrudan veya dolaylı etkileri bulunan etmenlerden iklim değişikliği ve küresel ısınma; buharlaşmanın artması, yağışların azalma eğilimine girmesi veya yağış rejiminin değişmesi gibi olumsuz etkilere neden olmaktadır. Söz konusu olumsuz etkiler içme ve kullanma, tarımsal sulama vb. gibi su taleplerinin karşılanmasında önemli bir yer tutan baraj, gölet vb. gibi geleneksel yer üstü su depolamaları üzerinde önemli bir baskı oluşturmaktadır. Bu nedenle sürdürülebilir su temininin sağlanabilmesi için yer altı suyunun etkin ve verimli bir şekilde kullanılmasının önemi günden güne artmaktadır. Yer altı barajları, dünyada yağışların düzensiz ve yetersiz olduğu kurak ve yarı kurak iklim tipine sahip bölgelerde sürdürülebilir su temini için uygun bir çözüm olabildiği gibi topografik, jeolojik, meteorolojik vb. koşulların uygun olmaması, yüksek maliyet, rantabl olmama gibi nedenlerle yer üstü barajlarının inşa edilememesi gibi durumlarda da ekonomik ve iyi bir alternatif olarak inşa edilebilmektedir. Bu çalışmanın amacı, çalışma bölgesi olan Bursa ilinin jeolojik, topografik ve hidrojeolojik yapısının incelenerek sosyal bir faktör olan suya olan talebi de göz önünde bulundurarak yer altı barajı yapımı için uygun olabilecek lokasyonların belirlenmesi ve seçilmesi hususunda bir ön inceleme çalışması yapmaktır. Bu amaçla ilgili literatür taranması sonucu bazı etkili faktörler belirlenmiş, yaklaşımlar değerlendirilmiş ve Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS)'den faydalanılmıştır. Belirlenen etkili faktörler; akarsu ağı, eğim, ulaşım yollarına olan mesafe, faylara olan mesafe, doğal ve yapay yer üstü su depolamaları, yerleşim yerlerine olan mesafe, tarımsal sulama sahaları, su talebi, jeolojik ve topografik uygunluk, tüketim noktasına olan mesafe ve son olarak alüvyon tabakası kalınlığı ve yer altı su seviyesi derinliği olarak sıralanmıştır. Belirlenen etkili faktörlerin oluşturduğu gereksinim ve/veya kısıtlamaları karşılayan yapımı uygun olabilecek toplamda 6 adet yer altı barajı noktası tespit edilmiş ve muhtemel rezervuar hacimleri hesaplanmıştır. Tespit edilen bu 6 adet yer altı barajı ve rezervuar hacimleri değerlendirildiğinde, yer üstü barajlarına kıyasla rezervuarda depolanan su miktarı daha düşük olsa da büyük yerleşim yerlerine nazaran nüfusu ve dolayısı ile su talebi daha az olan kırsal yerleşim yerleri için içme ve/veya sulama suyu ihtiyacının temini hususunda yer altı barajlarının alternatif veya tamamlayıcı bir çözüm olarak değerlendirilebileceği sonucuna varılmıştır. Bunun yanında çalışma bölgesi olan Bursa gibi büyük ölçekli alanlarda, yer altı barajlarının yapım sürecinin ilk aşaması olan uygun bir lokasyonun belirlenmesinde CBS yazılımının önemli kolaylıklar sağladığı görülmüştür.