Alp, Sara DemirTajer, Elnaz2024-11-052024-11-052023https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=j_Fjwp4JS4mk97Puqti8rlufCInsGuA0NjsyBmHaGxtfVNkuQ9R71Zy2LHEnCptThttps://hdl.handle.net/20.500.12885/3365Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı, Peyzaj Mimarlığı Bilim DalıTurizm sektörün büyümesine bağlı olarak doğal ve kültürel peyzaj kaynak değerlerinin kontrolsüz şekilde kullanılması ve tahrip edilmesi alternatif turizm anlayışını gündeme getirmiştir. Doğa temelli sürdürebilir bir turizm türü olan ekoturizm ile doğal habitatların, türlerin, yerel ve geleneksel dokunun korunması, turizm kaynaklarının yerel halka doğrudan ekonomik fayda getirmesi, doğal ve kültürel peyzaj değerlerin korunmasına yönelik farkındalığın sağlanması hedeflenmektedir. Ekolojik ve kültürel hassasiyete sahip alanlarda ekoturizmin sağlıklı gelişimi için ekoturizm stratejilerin belirlenmesi ve turistler ile yerel halkın ekoturizm farkındalığının arttırılması gerekmektedir. Bu araştırma kapsamında, farklı iklim koşulları ile fauna ve flora çeşitliliğini, farklı koruma statülerini ve farklı kültürel yaşam biçimini bir arada barındıran ve İran'ın kuzeydoğusunda yer alan Golestan ili çalışma alanı olarak incelenmiştir. Ancak turizm planının eksikliği, teknik altyapı yetersizliği, reklam ve bilgilendirme eksikliği, ekoturizm konusunda bilincin ve deneyimin eksikliği ve kontrolsüz avlanma ve kaçak yapılaşma bu hassas ekolojik ve kültürel peyzaj değerlerini olumsuz etkilemektedir. Bu çalışmada, koruma değeri bulunan Golestan'ın ekoturizm kriterlerini belirlemek ve sürdürebilir bir ekoturizm markalaşması için stratejiler geliştirmek amaçlanmıştır. Bu amaca ulaşmak için çalışma alanının mevcut durumunu ortaya koyan GZFT (Güçlü Yönler-Zayıflıklar-Fırsatlar-Tehditler) analizi ile AHS (Analitik Hiyerarşi Süreci) ve EİEKY (En İyi En Kötü Yöntemi) hibritinden oluşan ÇKKV (Çok Kriterli karar Verme) yöntemleri entegre edilmiştir. Bu kapsamda saha çalışması ile yerel halk, uzmanlar ve ziyaretçilerden oluşan anket çalışması gerçekleştirilerek çalışma alanının markalaşmasına yönelik en uygun ekoturizm stratejileri önceliklerine göre sıralanmıştır. Bu çalışmanın sonucuna göre, 5 ana ekoturizm kriterleri ve 20 alt ekoturizm kriterleri arasından bir olanak olan "doğal koruma alanların olması" ile bir güçlü yön olan "ekolojik değerlere sahip olması" Golestan'da ekoturizm markalaşması için en yüksek öncelikli stratejiler olarak belirlenmiştir. Bu sonuç Golestan'ın koruma ve ekolojik değerinin ekoturizm markalaşmasındaki öncelikli rolünü ortaya koymaktadır. Nicel temele dayalı bu araştırmanın yöntem ve sonuçları, benzer koruma alanlarında ekoturizmin markalaşmasına yönelik gerekli olan stratejileri, önceliklerine göre sıralayan örnek bir hibrit model sunmaktadır.Depending on the growth of the tourism sector, the uncontrolled use and destruction of natural and cultural landscape resource values has brought an alternative understanding of tourism to the agenda. Ecotourism, which is a nature-based sustainable tourism, aims to protect natural habitats, species, local and traditional texture, tourism resources to bring direct economic benefits to local people, and raise awareness about the protection of natural and cultural landscape values. For the healthy development of ecotourism in areas with ecological and cultural sensitivity, ecotourism strategies should be determined and the awareness of ecotourism of tourists and local people should be increased. Within the scope of this study, Golestan province, located in the northeast of Iran, which hosts different climatic conditions, fauna and flora diversity, different protection statuses and different cultural life style, was examined as the study area. However, the lack of tourism plan, lack of technical infrastructure, lack of advertising and information, lack of awareness and experience about ecotourism, uncontrolled hunting and illegal construction negatively affect these sensitive ecological and cultural landscape values. This study aims to determine the ecotourism criteria of Golestan, which has a conservation value, and to develop strategies for a sustainable ecotourism branding. To achieve this aim, SWOT (Strengths-Weaknesses-Opportunities-Threats) analysis, which reveals the current state of the study area, and multi-criteria decision making (MCDM) method consisting of AHP (the Analytic Hierarchy Process) and BWM (the Best and Worst Method) hybrid were integrated. In this context, a field study and a survey consisting of local people, experts, and visitors were conducted and the most appropriate ecotourism strategies for the branding of the study area were ranked according to their priorities. The results of this study reveal that among the 5 main ecotourism criteria and 20 sub ecotourism criteria, "having natural protected areas", which is an opportunity, and "having ecological values", which is a strength, were determined as the highest priority strategies for ecotourism branding in Golestan. This result exhibits the primary role of Golestan's conservation and ecological value in ecotourism branding. The methods and results of this quantitative-based research present an exemplary hybrid and integrated model that prioritizes the strategies required for branding ecotourism in similar conservation areas.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessPeyzaj MimarlığıLandscape ArchitectureMaster Thesis1127809154