Bayrak, GökayKaradeniz, Anıl2021-03-192021-03-192019https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=FgmkGchPKo23qQqBeqzVZrHKwMnnLykCO8VI8xpc4Tu7nP4oLcitb8eF5Oarb6F8https://hdl.handle.net/20.500.12885/73Güneş enerjisinden elektrik enerjisi üretimi, günümüzde hızlı bir şekilde artmaktadır. Fotovoltaik (FV) sistemlerde güneş panellerinin ve sistemi oluşturan inverterlerin verimleri gün geçtikçe artmasına rağmen, uygulamada elde edilen elektrik enerjisinin verimi geleneksel üretim sistemleriyle kıyaslandığında oldukça düşüktür. Bu nedenle, güneş takip sistemlerinin tasarımı ve geliştirilmesi, FV sistemlerin verimlerinin arttırılabilmesi açısından önemli bir konudur. Bu çalışmada, iki eksenli bir güneş takip sisteminin (GTS) mekaniksel ve elektriksel tasarımı gerçekleştirilerek, matematiksel modele dayanan bulanık mantık (Fuzzy Logic) tabanlı akıllı bir kontrol yöntemi önerilmiştir. Önerilen iki eksenli GTS'de güneşin yükselme ve eğilme açıları hesaplanarak, bulunan bölgenin enlem ve boylamına göre güneşin konumu tespit edilmektedir. FV sistem herhangi bir ışınım sensörü kullanmadan, hesaplanan pozisyona göre güneşi takip etmektedir. Böylece mevcut yöntemlerde çevresel faktörlerden kaynaklanan konum tespit hataları ortadan kaldırılmıştır. Güneş takibinde motorların hareketi için belirlenen adım süreleri, gerçek zamanlı olarak geliştirilen bulanık mantık tabanlı bir karar verici ile sisteme verilmektedir. Bu sayede iki eksenli GTS, hem FV panellerin konumunu, hem de adım sürelerini otomatik olarak belirlemektedir. Motorların ve tüm sistemin kontrolü LabVIEW ortamında geliştirilen gerçek zamanlı yazılım ile sağlanmıştır. Geliştirilen iki eksenli GTS, sabit ve tek eksenli GTS ile karşılaştırılmıştır. Buna göre, önerilen iki eksenli sensörsüz otomatik GTS yöntemi ile sabit FV sisteme göre %28,7 daha fazla elektrik enerjisi elde edilebilmiştir. Önerilen diğer bir sistem olan bulanık mantık tabanlı karar verici sensörsüz GTS yöntemi ile sabit FV sisteme göre %30,5 daha fazla elektrik enerjisi üretildiği gözlemlenmiştir. Önerilen iki farklı GTS yönteminin karşılaştırılması sonucunda, bulanık mantık tabanlı sistemin, sensörsüz otomatik sisteme oranla %6,64 daha verimli çalıştığı tespit edilmiştir. Ayrıca geliştirilen bulanık mantık tabanlı kontrolör ile adım süreleri %97,24 doğrulukla tespit edilebilmektedir. Elde edilen sonuçlar, önerilen iki eksenli GTS'nin mevcut yöntemlere göre geliştirilmesinin daha kolay olduğunu, FV sistemden elde edilen verimin oldukça arttığını, güneş takibinin daha kararlı ve doğru bir şekilde yapılabildiğini göstermektedir. Gerçek zamanlı olarak geliştirilen akıllı GTS'nin özellikle FV ve konsantre güneş enerjisi (CSP) temelli sistemlerde kolaylıkla uygulanabileceği de ön görülmüştür.The production of electrical energy from solar energy is increasing rapidly today. In photovoltaic (PV) systems, efficiency of the solar panels and the inverters are increase day by day although the efficiency of the electrical energy obtained in the application is very low. Therefore, the design and development of solar tracking systems is an important for increasing the efficiency of PV systems. In this study, a mechanical and electrical design of a two-axis solar tracking system (STS) implemented and an intelligent control method using fuzzy logic based on mathematical model proposed. In the proposed two-axis GTS, the sun's declination and tilt angles are calculated and the position of the sun is determined according to the latitude and longitude of the region. The PV system tracks the sun according to the calculated position without using any light sensors. Thus, position determination errors due to environmental factors have been eliminated in existing methods. The step lengths for the movement of the motors are given to the system with a real time developed fuzzy logic based decision maker. In this way, the two-axis STS automatically determines both the position of the PV panels and the step lengths. The control of the motors and the entire system is ensured by real-time software developed in the LabVIEW environment. With the proposed two-axis sensorless automatic GTS method, 28.7% more electrical energy was obtained compared to fixed PV system. Another proposed system, fuzzy logic based decision maker sensorless GTS method, was generated 30.5% more electrical energy than fixed PV system. As a result of the comparison of the two GTS methods, it was found that the fuzzy logic based system was 6.64% more efficient than the automatic system. Furthermore, with the fuzzy logic based controller, step times can be determined with an accuracy of 97.24%. The results show that the proposed two-axis GTS is easier to develop than the existing methods, the efficiency obtained from the PV system is greatly increased, and that the solar tracking can performed more stable and accurate. Gerçek zamanlı olarak geliştirilen akıllı GTS'nin özellikle It has also been foreseen that the intelligent GTS, which is developed in real-time, can be easily applied especially in PV and concentrated solar energy (CPV) based systems.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessElektrik ve Elektronik MühendisliğiElectrical and Electronics EngineeringEnerjiEnergyBulanık mantıkFuzzy logicFotovoltaik sistemlerPhotovoltaic systemsGüneş takip sistemiSolar tracking systemYenilenebilir enerjiRenewable energyMaster Thesis173565439