Yeme-içme sektöründe aile işletmesi olarak faaliyet gösteren işyerlerinde çalışanların demografik özelliklerine göre nepotizm (Kayırmacılık) algıları: Bursa örneği
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Bursa Teknik Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Aile işletmesi, aile bireylerinden biri ya da birkaçı tarafından kurularak işletmenin devamlılığı ve kar elde etmesi amacıyla kurulmuş olan işletme türüdür. Aile işletmelerinin yaygın olması ve işlevleri sebebiyle avantajları bulunurken, aynı sebeplerden dolayı dezavantajları da bulunmaktadır. Aile işletmelerinin nesillerden nesillere aktarılması ve başarılı bir şekilde devredilmesi amaçlanarak, sürdürülebilirliğin sağlanması için stratejiler geliştirilerek, bu stratejiler doğrultusunda planlar yapılması gerekmektedir. Aile şirketlerinin sürdürebilirliğinin sağlanması için en önemli strateji kurumsallaşmadır. Kurumsallaşma bir işletmede sistem kurulması anlamına gelmektedir. Kurumsallaşma öncelikle aile ilişkilerinin iş ilişkilerinden ayrılmasıyla başlayarak, kurumun profesyonelleşmesi ile devam eden bir süreci kapsamaktadır. Kurumsallaşma ile aile anayasası, aile meclisi ve yönetim kurulunun oluşturulması gibi yükümlülükler ortaya çıkmaktadır. Bir aile anayasasına sahip olmak aile içindeki çatışmaları önleyerek, iş ve aile ilişkilerinin ayrıştırılmasında önemli bir rol oynarken işletmenin de sürdürülebilirliğine etki etmektedir. Ancak, sürdürülebilirliğin sağlanamamasındaki en büyük engellerden birisi kurumsallaşmanın doğru zaman ve doğru şekilde yapılamamasından kaynaklanırken bir diğer engel ise, nepotizm olarak gözlemlenmektedir. Aile işletmelerinde, aile bireylerinin kayırılarak üst düzey görevlerde bulundurulması sonucunda iş ve aile ve iş ilişkilerinin iç içe geçmesi gibi problemler ortaya çıkabilmektedir. Nepotizm, istihdam sağlanırken kişilerin bilgi, beceri ve yetenekleri göz önüne alınmadan sadece kan bağı ya da yakınlık yolu ile göreve getirilmesi ve ayrıcalıklar sağlanmasıdır. Bu bağlamda, işletmelerde nepotizmin önüne geçebilmek için de kurumsallaşma büyük bir önem taşımaktadır. Bu tez çalışmasının amacı, yeme-içme sektöründe aile işletmesi olarak faaliyet gösteren işletme çalışanlarının demografik özelliklerine göre nepotizme ilişkin tutum ve algılarını araştırmaktır. Araştırma kapsamında demografik sorular ve Abdalla, Maghrabi and Al-Dabbagh (1994) tarafından geliştirilen, 14 ifadelik Nepotizm Ölçeğinden oluşan bir anket formu oluşturularak katılımcılara elden ve elektronik posta yoluyla iletilmiştir. Anketlere 231 katılımcıdan dönüş olmuştur ve toplanan veriler SPSS 26.0 paket programında analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular, terfi boyutu ile eğitim karakteristiği arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğunu (p <0,05) gösterirken yaş ve cinsiyet karakteristiği ile her iki boyut (terfi ve ödül/ceza) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olmadığını (p >0,05) göstermektedir.
A family business is a type of business established by one or more of the family members for the purpose of continuity and profit of the business. While family businesses have advantages due to their prevalence and functions, they also have disadvantages for the same reasons. Strategies should be developed and plans should be made in line with these strategies in order to ensure sustainability with the aim of transferring family businesses from generation to generation and transferring them successfully. The most important strategy to ensure the sustainability of family businesses is institutionalization. Institutionalization means the establishment of a system in an organization. Institutionalization covers a process that starts with the separation of family relations from business relations and continues with the professionalism of the organization. With institutionalization, obligations such as the establishment of the family constitution, family assembly and board of directors emerge. Having a family constitution prevents conflicts within the family and plays an important role in the separation of work and family relationships, in addition to affecting the sustainability of the business. However, one of the biggest obstacles to sustainability is due to the inability of institutionalization to be done at the right time and in the right way, while another obstacle is observed as nepotism. In family businesses, problems such as intertwining of work and family relationships may arise as a result of family members being held primarily in senior positions. Nepotism is the appointment of people to duty only through blood ties or closeness and providing privileges without considering their knowledge, skills and abilities while providing employment. In this sense, institutionalization is of great importance in order to prevent nepotism in businesses. The aim of this thesis is to investigate the attitudes and perceptions of business employees operating as a family business in the food and beverage sector towards nepotism. Within the scope of the research, a questionnaire form consisting of demographic questions and the Nepotism Scale with 14 items, which is developed by Abdalla, Maghrabi and Al-Dabbagh (1994) was formed and sent to the participants by hand and via e-mail. 231 participants responded to the questionnaire forms and the collected data were analyzed in the SPSS 26.0 package program. The findings show that there is a statistically significant relationship between the promotion dimension and educational characteristics (p <0,05), while there is no statistically significant relationship between age and gender characteristics and both dimensions (promotion and reward/punishment) (p >0,05).
A family business is a type of business established by one or more of the family members for the purpose of continuity and profit of the business. While family businesses have advantages due to their prevalence and functions, they also have disadvantages for the same reasons. Strategies should be developed and plans should be made in line with these strategies in order to ensure sustainability with the aim of transferring family businesses from generation to generation and transferring them successfully. The most important strategy to ensure the sustainability of family businesses is institutionalization. Institutionalization means the establishment of a system in an organization. Institutionalization covers a process that starts with the separation of family relations from business relations and continues with the professionalism of the organization. With institutionalization, obligations such as the establishment of the family constitution, family assembly and board of directors emerge. Having a family constitution prevents conflicts within the family and plays an important role in the separation of work and family relationships, in addition to affecting the sustainability of the business. However, one of the biggest obstacles to sustainability is due to the inability of institutionalization to be done at the right time and in the right way, while another obstacle is observed as nepotism. In family businesses, problems such as intertwining of work and family relationships may arise as a result of family members being held primarily in senior positions. Nepotism is the appointment of people to duty only through blood ties or closeness and providing privileges without considering their knowledge, skills and abilities while providing employment. In this sense, institutionalization is of great importance in order to prevent nepotism in businesses. The aim of this thesis is to investigate the attitudes and perceptions of business employees operating as a family business in the food and beverage sector towards nepotism. Within the scope of the research, a questionnaire form consisting of demographic questions and the Nepotism Scale with 14 items, which is developed by Abdalla, Maghrabi and Al-Dabbagh (1994) was formed and sent to the participants by hand and via e-mail. 231 participants responded to the questionnaire forms and the collected data were analyzed in the SPSS 26.0 package program. The findings show that there is a statistically significant relationship between the promotion dimension and educational characteristics (p <0,05), while there is no statistically significant relationship between age and gender characteristics and both dimensions (promotion and reward/punishment) (p >0,05).
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Aile işletmeleri, nepotizm, kurumsallaşma, örgüt, girişimci, sürdürülebilirlik, Family businesses, nepotism, institutionalization, organization, entrepreneur, sustainability
