Bebek bezleri bünyesinde bulunan fitalatlar: İnsan maruziyeti ve çevresel fitalat salınımının değerlendirilmesi

Yükleniyor...
Küçük Resim

Tarih

2022

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Bursa Teknik Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/openAccess

Özet

Tek kullanımlık bebek bezi, tüm toplumlar için bebek ve çocuk sağlığı açısından çok önemli bir üründür. Tek kullanımlık bezlerde emicilik sodyum poliakrilat (SAP) yani süper emici jeller ile sağlanmaktadır. Üretiminde kullanılan diğer maddeler ise: polipropilen, polietilen, polyester, poliüretan, parfüm ve boyalar, dioksinler, tribütiltin (TBT), uçucu organik bileşenler (VOC), fitalatlardır. Ayrıca bazı tek kullanımlık bezler klorla beyazlatma işlemine tabi tutulmaktadır ki bu son derece zararlı ve kanserojen bir işlemdir. Fitalatlar, pek çok tüketici ürünü bünyesinde bulunmaları ve potansiyel olumsuz sağlık etkileri nedeniyle, toksikolojik araştırmalarda ve halk sağlığı bağlamında ilgi çekmektedir. Yenidoğanlar çevresel risk faktörlerine karşı çok hassas olmasına rağmen dünya çapında, yenidoğan fitalat maruziyeti ve risk değerlendirmesine ilişkin veriler sınırlıdır. Bir bebek kendi başına tuvalete gitmeye hazır olana kadar yaklaşık 6,000 adet hazır bebek bezi kullanmaktadır. Doğaya atılan bir bebek bezinin kaybolması için gereken süre ise neredeyse 400-500 yıl civarındadır ve bebek bezleri en çok tüketilen evsel atık listesinde üçüncü sırada yer almaktadır. Doğada çözünmeyen çöplerin %30'unu bebek bezleri oluşturmaktadır. Bir bebeğin yıllık ihtiyacı olan bebek bezi malzemelerini, 130 kilo odun, 20 kiloluk petrol stoğu, 10 kilo klor sağlamaktadır. Dolayısıyla tek kullanımlık bebek bezlerinin yarattığı sonuçlar iklim değişikliğinden, doğal kaynakların kirlenmesine kadar uzayıp gitmektedir. Bebek bezlerinde çeşitli formlardaki fitalatların varlığını gösteren küresel araştırmalar olmasına rağmen, Türkiye'ye özgü çalışmalar bulunmamaktadır. Bu bağlamda, mevcut tez çalışması Türkiye'de tüketicilerin kullanımına bebek bezlerinde fitalatların varlığını araştırmayı, mevcut ise ülkemiz abiyotik çevresel ortamlarına bebek bezleri aracılığyla ulaşması muhtemel fitalat miktarını araştırmayı amaçlamaktadır. Çalışmada Türkiye genelinde bulunan marketler, sağlık-kozmetik mağazaları ve e-ticaret sitelerinde satılan ve yaygın olarak kullanılan 39 adet markaya ait bebek bezinde fitalat seviyeleri LC-MS-MS cihazı ile tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar baz alınarak, bez kulanan çocuklar için maruziyet riski değerlendirmesi ve bezler aracılığı ile çevresel ortamlara karışabilecek fitalat miktarı hesaplaması gerçekleştirilmiştir.
Disposable diapers are a very important product for all societies in terms of baby and child health. Absorbency in disposable diapers is provided by sodium polyacrylate (SAP), aka super absorbent gels. Other materials used in its production are: polypropylene, polyethylene, polyester, polyurethane, perfumes and dyes, dioxins, tributyltin (TBT), volatile organic compounds (VOC) and phthalates. In addition, some disposable diapers are bleached with chlorine, which is an extremely harmful and carcinogenic process. Phthalates are of interest in toxicological research and in the context of public health because of their presence in many consumer products and their potential adverse health effects. Although newborns/children are very sensitive to environmental risk factors, worldwide data on neonatal phthalate exposure and risk assessment are limited. A baby uses approximately 6,000 diapers until they are ready for potty training . The time required for a diaper thrown into the environment to disappear is around 400-500 years, and diapers are in the third place in the list of most consumed household waste. Baby diapers constitute 30% of the garbage that does not dissolve in environment. A baby's annual need for diapers supplies 130 kg of wood, 20 kg of petroleum stocks and 10 kg of chlorine. Therefore, the environmental effect consequences of disposable diapers range from climate change to pollution of natural resources. Although there are studies showing the presence of phthalates in various forms in diapers in other parts of the world, there are no studies in Turkey. In this context, the current thesis aims to investigate the presence of phthalates in diapers which are available for consumers in Turkey, and to investigate the amount of phthalates that can reach to abiotic environmental compartments through disposal of diapers. For this purpose, phthalate levels in 39 different brand diapers which are widely used and sold in supermarkets, health-cosmetics stores and e-commerce sites in Turkey, were determined using LC-MS-MS instrument. Based on the results, an assessment of exposure for babies/toddlers and an evaluation of environmental contaminatint load were conducted.

Açıklama

Anahtar Kelimeler

Çevre Mühendisliği, Environmental Engineering

Kaynak

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Cilt

Sayı

Künye

Koleksiyon