Pasif örnekleme tekniği ile atık elektrik elektronik geri dönüşüm tesisleri yakınında atmosferik cıva kirliliğinin araştırılması
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Bursa Teknik Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu tez çalışmasında, Türkiye'de Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile yapılan görüşmeler sonucunda lisanslı olarak faaliyet gösteren geri dönüşüm tesisleri listesi temin edilmiş, tesislerde işlenen atık türleri baz alınarak (İstanbul, Kocaeli, Ankara, Kırıkkale, Manisa, Niğde, Bursa ve Eskişehir) toplam 8 ilde atık elektrikli ve elektronik dönüşüm tesisleri yakınlarında 28 noktada, pasif örnekleme tekniği kullanılarak atmosferik cıva kirliliği incelenmiş ve insan maruziyeti belirlenmiştir. Çalışmanın temel hedefi gaz faz elementel cıva seviyelerini belirlemek, diğer ülkelerde belirlenen seviyelerle karşılaştırmak, literatür özeti araştırmak ve soluma yoluyla insan maruziyetinin değerlendirilmesidir. Ülkemizde atmosferik cıva seviyelerinin incelenmesine dair çalışmalar, dünyanın diğer bölgeleri ile karşılaştırıldığında oldukça sınırlı sayıda olup, ülkemizde gaz faz elementel cıva kirliliği ile ilgili yapılan çalışmalara henüz rastlanmamıştır. Bu sebeple yapılan çalışmanın sonuçları, gelecek çalışmalara bir altlık oluşturması açısından önemlidir. Çalışma bölgesinde pasif örnekleme yöntemi ile gaz faz elementel cıva örneklemesi yapılmıştır. Sülfür emdirilmiş aktif karbonun adsorbant olarak kullanıldığı örnekleme aparatları ile yapılmıştır ve sonuçlar DMA-1 cihazı kullanılarak analiz edilmiştir. Sonuçlar değerlendirildiğinde en yüksek ve en düşük cıva konsantrasyonları sırasıyla 559 ng/m³ ve 0,42 ng/m³ olarak ölçülmüştür. Soluma yoluyla oluşan maruziyetler ve toplam maruziyet baz alınarak hesaplanan HQ değerlerinin tamamının tüm yaş grupları için < 1'den küçük olduğu gözlemlenmiştir. Bu nedenle gaz faz elementel cıvaya soluma yoluyla maruziyet durumu herhangi bir sağlık riski oluşturmamaktadır. Yapılan çalışma ülkemizde pasif örnekleme yöntemi kullanılarak, atık elektrikli ve elektronik ekipmanlar geri dönüşüm tesislerinin yakınlarında gaz faz elementel cıva kirliliğinin belirlenmesi ve maruziyetinin değerlendirilmesine yönelik ilk çalışma olup, gelecekte yapılacak çalışmalara altlık oluşturması açısından önem arzetmektedir.
In this thesis, a list of licensed/certified e-waste recycling facilities was obtained from the Ministry of Environment Urbanization and Climate Change in Turkey. Based on the list, 20 facilities located in Istanbul, Kocaeli, Ankara, Kırıkkale, Manisa, Niğde, Bursa and Eskişehir were selected as study areas. At these locations, atmospheric gaseous mercury pollution was investigated and an assessment of human exposure was carried out. The main objective of the study was i) to determine the gas phase elemental mercury levels, ii) to compare the results to the gaseous mercury levels reported in the other countries, iii) to assess the human exposure risk due to inhalation of gaseous elemental mercury in the study area. Compared to studies conducted in other parts of the world, research on the examination of atmospheric gaseous mercury levels in Türkiye is quite limited, For this reason, the results of the study are important and is considered to play a baseline initial data set for for future studies. Seasonal sampling of gaseous atmospheric mercury was conducted by employing passive air samplers which were filled with Sulphur impregnated activated carbon as an adsorbent. Results of the current study showed the lowest highest atmospheric mercury level was detected to be 0,420 ng/m3 (Ankara province, fourth season) while the highest atmospheric mercury level was 559 ng/m³ (detected in Bursa province, fourth season). Inhalation exposure HQ values and HQ values based on total exposure were lower than 1 for all age groups representing that exposure to gaseous elemental mercury via inhalation does not pose a health risk for the studied age groups. Overall, current study is the first study in Turkiye to determine gas phase elemental mercury pollution n ambient air in the vicinity of e-waste processing facilities and results of the study will play a pioneer role on the formation of related database and yet a database to be submitted to Minamata Convention Secratariat.
In this thesis, a list of licensed/certified e-waste recycling facilities was obtained from the Ministry of Environment Urbanization and Climate Change in Turkey. Based on the list, 20 facilities located in Istanbul, Kocaeli, Ankara, Kırıkkale, Manisa, Niğde, Bursa and Eskişehir were selected as study areas. At these locations, atmospheric gaseous mercury pollution was investigated and an assessment of human exposure was carried out. The main objective of the study was i) to determine the gas phase elemental mercury levels, ii) to compare the results to the gaseous mercury levels reported in the other countries, iii) to assess the human exposure risk due to inhalation of gaseous elemental mercury in the study area. Compared to studies conducted in other parts of the world, research on the examination of atmospheric gaseous mercury levels in Türkiye is quite limited, For this reason, the results of the study are important and is considered to play a baseline initial data set for for future studies. Seasonal sampling of gaseous atmospheric mercury was conducted by employing passive air samplers which were filled with Sulphur impregnated activated carbon as an adsorbent. Results of the current study showed the lowest highest atmospheric mercury level was detected to be 0,420 ng/m3 (Ankara province, fourth season) while the highest atmospheric mercury level was 559 ng/m³ (detected in Bursa province, fourth season). Inhalation exposure HQ values and HQ values based on total exposure were lower than 1 for all age groups representing that exposure to gaseous elemental mercury via inhalation does not pose a health risk for the studied age groups. Overall, current study is the first study in Turkiye to determine gas phase elemental mercury pollution n ambient air in the vicinity of e-waste processing facilities and results of the study will play a pioneer role on the formation of related database and yet a database to be submitted to Minamata Convention Secratariat.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Mercury, Gaz fazı, Gas phase, Geri dönüşüm, Pasif yönetim, Passive management, Örnekleme yöntemleri, Sampling methods, Civa
