Marmara Denizi'nde denizcilik taşımacılığı kaynaklı kirliliğin müsilaj oluşumuna etkisi

Yükleniyor...
Küçük Resim

Tarih

2024

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Bursa Teknik Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/openAccess

Özet

Son yıllarda Marmara ve Kuzey Ege bölgelerinde ortaya çıkan ve deniz ekosistemini ciddi anlamda tehdit eden müsilaj, farklı mikroorganizmalar tarafından birden fazla dış etkenin bir araya gelmesi neticesinde ortaya çıkmıştır. Marmara Denizi'nin yapısal özellikleri, iklim değişikliği, deniz ekosistemindeki besin zincirinde bozulma ile denize, karasal ve deniz içerisindeki faaliyetlerden kaynaklanan kirlilik girişi etkenlerinin müsilaja neden olduğu düşünülmektedir. Bu etkenlerden, iklim değişikliği ve Marmara Denizi'nin yapısal özellikleri müsilajın engellenmesinde ilk etapta müdahale edilemeyecek etkenlerdendir. Besin zincirindeki bozulmaya neden olan aşırı ve yanlış avlanma (trolle avlanma v.b.) ve denizlere karışan besin elementlerinde artışa neden olan karasal ve denizlerdeki faaliyetlerden gelen kirlilik engellenebilir ve müsilajın oluşmasında etkili olabilecek faktörlerdendir. Denizlere karışan besin elementlerinde artışa neden olan karasal kaynaklı kirleticiler; noktasal ve yayılı kirletici kaynaklar olarak ikiye ayrılmaktadır. Noktasal kirletici kaynaklar; arıtılmamış veya yeterli düzeyde arıtılmamış kentsel ve endüstriyel atıksular, yayılı kirletici kaynaklarda genel olarak tarımsal faaliyetlerden kaynaklanmaktadır. Denizlerdeki faaliyetler hususunda, deniz ticareti amaçlı kullanılan gemilerden kaynaklanan kirleticiler, önemli bir unsurdur. Deniz ticareti rotaları dikkate alındığında Türkiye'nin de jeopolitik konumu sebebiyle ana güzergâh olarak yer aldığı, Marmara Denizi'ni de içeren hattın oldukça yoğun olarak kullanıldığı ve bu trafik nedeniyle gemilerden kaynaklanan kirliliğin göz ardı edilmemesi gerekmektedir. Deniz taşımacılığından kaynaklanan kirletici faaliyetler; gemi sintinelerinin yani makine altlarında biriken petrol türevleri ile kirlenmiş suların denize uygun olmayan şekilde tahliyesi, balast operasyonlarında kullanılan suların tahliyesi, evsel atıksuların deşarjı, gemilerin makine soğutma sularının denize boşaltılması, petrol ve yağla kirletilmiş ambar ve tank yıkama sularının denize uygunsuz tahliyesi, katı atıkların uygunsuz bertarafı olarak sıralanabilir. Bunlardan, balast sularının hacimsel olarak çok fazla olması, dünyanın en ucundan farklı noktalara, kirletici, istilacı türler, zararlı mikroorganizmalar taşıma riskinden dolayı özellikle incelenmelidir. Sintine sularının, alıcı ortama arıtılmaksızın verilmesinin yasak olmasına rağmen, oldukça yoğun kirletici konsantrasyonlara sahip olması nedeniyle kirlilik yükü açısından değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu çalışma kapsamında sintine ve balast suları ile taşınan kirleticiler ve müsilaja neden olduğu bilinen fitoplankton ve bakterilerin, Marmara'da ortaya çıkan müsilajın oluşumunda etkili olup olamayacağını araştırılmıştır. Marmara Denizi'nin en önemli limanlarından Gemlik Limanı'na, farklı rotalardan gelen gemilerden alınan sintine ve balast sularında, genel fiziko kimyasal kirletici parametreler (KOİ, N, P, ağır metaller) ve algal ve bakteriyel popülasyon miktarlarının taksonomik ve metagenomik çalışmalarla belirlenerek, Marmara Denizi'ne deniz taşımacılığı kaynaklı ne kadar kirletici geldiği araştırılarak, bu kirletici ve gelen canlı organizmaların müsilaj oluşumuna etkisi ortaya konulmuştur. Çalışma başlangıcında yapılan veri toplama çalışmaları neticesinde, Marmara Denizi'ndeki limanlara yanaşan gemilerin oluşturduğu ana güzergâhlar belirlenerek, bu güzergâhlardan Gemlik Limanı'na yanaşan, anlamlı sayıda belirlenerek gemilerden xv alındı, sintine ve balast sularının fizikokimyasal kirletici ve mikrobiyolojik karakterizasyonları gerçekleştirildi. Fizikokimyasal kirleticiler ve su miktarlarından faydalanarak kirletici yük hesapları yapılarak, Marmara deniz havzasına gelen karasal kirletici yüklerle kıyaslamaları yapıldı. Mikrobiyolojik karakterizasyon çalışmalarında, sintine ve balast sularında taksonomik çalışmalarla, sulardaki alg türlerinin tespiti yapıldı. Sintine ve balast suları ile Marmara'ya taşınan fitoplanktonun (mikroalglerin) sayısı ve çeşitliliği taksonomik çalışmalarla belirlendi. Ayrıca, hedefli metagenomik çalışma ile balast ve sintine sularındaki bakteri, arke ve fitoplanktonu da içeren ökaryotik mikroorganizma çeşitliliği ortaya konuldu. Bu çalışma ile Marmara Denizi'ndeki gemi taşımacılığının müsilaj oluşumuna etkisi kapsamlı olarak değerlendirilmiştir.
Mucilage which has recently emerged in Marmara and North Aegean regions in our country and seriously threatened the marine ecosystem, as a result of the combination of more than one factors by different microorganisms. It has been thought that the structural features of Marmara Sea, climate change, deterioration of the food chain in the marine ecosystem and the sea pollution due to the terrestrial and marine activities cause the mucilage. Among these factors, although, climate change and the structural features of Marmara Sea cannot be interfered with in the prevention of mucilage in the first place, excessive and improper fishing causes deterioration of the food chain and pollution due to the terrestrial and marine activities which cause the increase of the food element into the seas can be prevented. The terrestrial pollutants which cause an increment in the nutrient elements mixed with the seas are divided into two parts as point and diffuser pollutant resources. The point pollutant sources, urban and industrial wastewaters that are not treated or adequately treated generally originate from agricultural activities in diffuse polluting sources. The polluting activities arising from maritime transport can be classified as the unsuitable discharge of water polluted with petroleum derivatives accumulating under the machinery, discharge of water used in ballast operations, discharge of domestic wastewater, discharge of machinery cooling water of ships into the sea, improper discharge of warehouse and tank washing waters contaminated with oil and oil into the sea, improper discharge of solid wastes. Among these, ballast waters should be investigated especially due to the large volume of the ballast water, the risk of pollution and the invasive species and harmful microorganisms transportation from the different points to the world. Although giving the bilge waters to the receiving environment is forbidden without treatment, it should be evaluated in terms of the pollution load because it has very high concentrations of pollutants. In this study, it was investigated whether the pollutants carried by bilge and ballast waters and phytoplankton and bacteria known to cause mucilage could be effective in the formation of mucilage in Marmara Sea. By determining the general physico-chemical pollutant parameters (COD, N, P, heavy metals) and algal and bacterial population amounts in bilge and ballast waters taken from ships coming from different routes to Gemlik Port, one of the most important ports of the Marmara Sea, with taxonomic and metagenomic studies, it was investigated how much pollutants from maritime transportation come to the Marmara Sea and the effect of these pollutants and incoming living organisms on mucilage formation was revealed. As a result of the data collection studies carried out at the beginning of the study, the main routes formed by the ships docking at the ports in the Marmara Sea were determined and a significant number of ships docking at Gemlik Port were taken from these routes, and physicochemical pollutants and microbiological characterizations of bilge and ballast waters were carried out. Pollutant load calculations were made using physicochemical pollutants and water quantities, and comparisons were made with terrestrial pollutant loads coming to the Marmara Sea Basin. In microbiological characterization studies, taxonomic studies were carried out in bilge and ballast waters to determine the algae species in the xvii waters. The number and diversity of phytoplankton (microalgae) transported to Marmara by bilge and ballast waters were determined by taxonomic studies.

Açıklama

Anahtar Kelimeler

Çevre Mühendisliği, Environmental Engineering

Kaynak

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Cilt

Sayı

Künye

Koleksiyon