Bursa'nın dağ ilçelerinde kültürel bellek taşıyıcısı olarak kadınların icra ettiği yerel müzikal pratikler: Bakır çalma geleneği
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Bursa Teknik Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu çalışma Bursa'nın dağ ilçeleri (Orhaneli, Keles, Büyükorhan, Harmancık) ve civarında görülen yerel müzikal pratiklerden birisi olan bakır çalma geleneğini konu edinmektedir. Bursa dağ ilçelerinde kadınların geçmişten bu yana sürdürdüğü bakır çalma geleneğinin mahiyeti, bileşenleri ve kültürel bellek işlevleri ele alınmaktadır. Bakır çalma geleneği kadınlar tarafından icra edilmesi yönüyle özel bir konuma sahiptir. Bakır çalma geleneği bilhassa düğün ritüellerinde kadınların katılımıyla gerçekleşen; ses, ritim, metin, dans gibi bileşenlerden meydana gelen çok yönlü bir kültürel pratiktir. Bakır çalma geleneği çok yönlü olma, belli bir düzen içerme, geçmişten bugüne sürekli tekrarlanma ve kadınlar arasında iletişimi sağlama gibi nitelikleri ile kültürel belleğin devamlılığına katkı sağlamaktadır. Bu çalışmanın amacı Bursa'nın dağ ilçeleri (Orhaneli, Büyükorhan, Harmancık, Keles) ve civarındaki kadınlara ait bir yerel müzikal pratik olan bakır çalma geleneğinin geçmişten günümüze kültürel belleğin oluşumunda, aktarımında ve yeniden üretimindeki işlevini ortaya koymaktır. Çalışmada geçmişten günümüze toplumsal değişmeler sonucu bakır çalma geleneğinin özelliklerinde ve buna bağlı olarak kültürel bellek işlevlerinde meydana gelen değişiklikler kadınların gözünden; onların deneyimleri, bilgileri, duygu ve düşüncelerinden hareketle keşfedilmeye çalışılmaktadır. Bakır çalma geleneğinin kadınlar için ne ifade ettiği, onların yaşamındaki rolü ve önemi ele alınmaktadır. Bu çalışma nitel araştırma yöntemleri ve bu yönteme ait fenomenolojik desene uygun olacak şekilde 17 katılımcıyla yapılan yarı yapılandırılmış kişisel görüşmeden ve geleneğin uygulandığı ortamlarda yapılan gözlemlerden hareketle hazırlanmıştır. Araştırma grubu belirlenirken amaçlı çalışma grubu tekniği kullanılmıştır. Araştırma grubunda öncelikle amatör veya profesyonel anlamda bakır çalabilen kadınlar, ikinci olarak bakır oyunlarını iyi oynayabilen kadınlar, üçüncü olarak da bakır çalma geleneğine ilişkin bilgi verebilecek erkek katılımcılar bulunmaktadır. Verilerin analizinde betimsel analiz tekniği kullanılmış olup Nvivo12 programından faydalanılmıştır. Çalışmanın kavramsal çerçeve bölümünde kültürel bellek ve kültürel belleğin ilişkili olduğu gelenek, ritüel, kimlik gibi olgular; kültürel bellek ve müzikal pratikler ilişkisi ele alınmaktadır. Sahadan elde edilen verilere göre bakır çalma geleneği geçmişten günümüze kültürel belleğin oluşumuna ve devamlılığına katkı sağlamaktadır. Bu geleneği sürdüren dağ yöresi kadınlarında toplumsal aidiyet duygusu yaratarak kültürel kimlik oluşumuna katkıda bulunmaktadır. Ne var ki modernleşmenin etkisiyle bakır çalma geleneğinde de birtakım değişim ve dönüşümlerin meydana geldiği gözlemlenmiştir. Bakır çalma geleneği eski canlılığını yitirmiş, unutulmaya yüz tutmuştur. Günümüzde bakır çalma geleneğinin kadınların hayatında geçmişe oranla daha az yer kapladığı, geleneği sürdürenlerin de azaldığı tespit edilmiştir. Bakır çalma geleneğinin kültürel bellek işlevlerini eskisi gibi yerine getiremediği anlaşılmıştır. Ancak katılımcıların bakır çalma geleneğinin sürdürülmesi noktasında istekli oldukları görülmüştür. Bakır çalma geleneğini kimliklerinin bir göstergesi olarak görmekte, geçmişten gelen kültürel birikimin gelecek kuşaklara tanıtılması ve aktarılmasını önemsemektedirler. Bursa'nın dağ ilçelerinde bakır çalma geleneğini içeren somut olmayan kültürel mirası korumaya yönelik projelerin yapıldığı bilinmektedir. Ancak bakır çalma geleneğini gelecek kuşaklara tanıtabilmek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır. Bakır çalma geleneğine ilişkin yazılı, görsel ve işitsel kayıtların yanı sıra Bursa'nın dağ ilçelerindeki kültürel mirası korumak adına uygulama içerikli projelerin hayata geçirilmesi önem arz etmektedir.
This study focuses on the tradition of playing "bakır" in the mountainous districts of Bursa (Orhaneli, Keles, Büyükorhan, Harmancık) and surrounding areas. The cultural significance, components, and cultural memory functions of the "bakır" playing tradition, maintained by women in the mountain districts of Bursa, are explored as carriers of cultural memory. This tradition holds a special position due to its execution by women. "Bakır" playing tradition is a multifaceted cultural practice that involves women in wedding rituals, incorporating elements such as sound, rhythm, text, and dance. The tradition of playing "bakır" has contributed to the continuity of cultural memory by being versatile, having a certain structure, persistently repeating from the past to the present, and facilitating communication among women. The aim of this study is to reveal the role of the "bakır" playing tradition in the formation, transmission, and reproduction of cultural memory from the past to the present, particularly through the experiences, knowledge, emotions, and thoughts of women in Bursa's mountain districts. The study also seeks to understand what the "bakır" playing tradition means for women, its role and importance in their lives. This study was conducted using qualitative research methods and a phenomenological design, involving 17 participants through semi-structured personal interviews and observations in environments where the tradition is practiced. The purposive sampling technique was used in the selection of the research group which includes women who can play "bakır" instruments either as amateurs or professionals, women skilled in "bakır" playing, and male participants with knowledge about the "bakır" playing tradition. The descriptive analysis technique was utilized for data analysis, with the support of the Nvivo12 program. The conceptual part of the study discusses cultural memory and its relationship with related concepts such as tradition, ritual, and identity, as well as the relationship between cultural memory and musical practices. According to the data obtained from the field, the "bakır" playing tradition has contributed to the formation and continuity of cultural memory from the past to the present. It has created a sense of social belonging among women in the mountainous regions, contributing to the formation of cultural identity. However, the influence of modernization has led to some changes and transformations in the "bakır" playing tradition. It has lost its former vitality and is at risk of being forgotten. It was observed that the "bakır" playing tradition occupies a smaller space in women's lives today compared to the past, and the number of those continuing the tradition has decreased. The "bakır" playing tradition is found to be unable to fulfill its cultural memory functions as effectively as before. It has been observed that participants are willing to sustain the "bakır" playing tradition. Considering it as a signifier of their identity they emphasize the importance of introducing and transmitting the cultural accumulation from the past to future generations. It is known that projects aiming to preserve the intangible cultural heritage, including the "bakır" playing tradition, are implemented in the mountainous districts of Bursa. However, more efforts are needed to introduce the tradition to future generations. While written, visual, and auditory records are important regarding the "bakır" playing tradition, the implementation of projects with practical content is even more crucial to preserve the cultural legacy of "bakır" playing in Bursa's mountain districts.
This study focuses on the tradition of playing "bakır" in the mountainous districts of Bursa (Orhaneli, Keles, Büyükorhan, Harmancık) and surrounding areas. The cultural significance, components, and cultural memory functions of the "bakır" playing tradition, maintained by women in the mountain districts of Bursa, are explored as carriers of cultural memory. This tradition holds a special position due to its execution by women. "Bakır" playing tradition is a multifaceted cultural practice that involves women in wedding rituals, incorporating elements such as sound, rhythm, text, and dance. The tradition of playing "bakır" has contributed to the continuity of cultural memory by being versatile, having a certain structure, persistently repeating from the past to the present, and facilitating communication among women. The aim of this study is to reveal the role of the "bakır" playing tradition in the formation, transmission, and reproduction of cultural memory from the past to the present, particularly through the experiences, knowledge, emotions, and thoughts of women in Bursa's mountain districts. The study also seeks to understand what the "bakır" playing tradition means for women, its role and importance in their lives. This study was conducted using qualitative research methods and a phenomenological design, involving 17 participants through semi-structured personal interviews and observations in environments where the tradition is practiced. The purposive sampling technique was used in the selection of the research group which includes women who can play "bakır" instruments either as amateurs or professionals, women skilled in "bakır" playing, and male participants with knowledge about the "bakır" playing tradition. The descriptive analysis technique was utilized for data analysis, with the support of the Nvivo12 program. The conceptual part of the study discusses cultural memory and its relationship with related concepts such as tradition, ritual, and identity, as well as the relationship between cultural memory and musical practices. According to the data obtained from the field, the "bakır" playing tradition has contributed to the formation and continuity of cultural memory from the past to the present. It has created a sense of social belonging among women in the mountainous regions, contributing to the formation of cultural identity. However, the influence of modernization has led to some changes and transformations in the "bakır" playing tradition. It has lost its former vitality and is at risk of being forgotten. It was observed that the "bakır" playing tradition occupies a smaller space in women's lives today compared to the past, and the number of those continuing the tradition has decreased. The "bakır" playing tradition is found to be unable to fulfill its cultural memory functions as effectively as before. It has been observed that participants are willing to sustain the "bakır" playing tradition. Considering it as a signifier of their identity they emphasize the importance of introducing and transmitting the cultural accumulation from the past to future generations. It is known that projects aiming to preserve the intangible cultural heritage, including the "bakır" playing tradition, are implemented in the mountainous districts of Bursa. However, more efforts are needed to introduce the tradition to future generations. While written, visual, and auditory records are important regarding the "bakır" playing tradition, the implementation of projects with practical content is even more crucial to preserve the cultural legacy of "bakır" playing in Bursa's mountain districts.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Sosyoloji, Sociology
