Türkiye-Rusya ilişkilerinde enerjinin karşılıklı bağımlılığa etkisi

Küçük Resim Yok

Tarih

2024

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Bursa Teknik Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/openAccess

Özet

Bu çalışma, Türkiye ve Rusya enerji ilişkileri ve işbirliklerini merkeze alarak, geçmişten günümüze kadar karşılıklı bağımlılık ilişkilerinin izini takip etmiştir. Karşılıklı bağımılılık ilişkisinde enerjinin önemi ve bunu belirleyen kriz ve fırsat alanları çalışmada esas alınmıştır. Tarihsel süreç incelendiğinde, Türkiye-Rusya enerji ilişkilerinin dalgalı bir seyir izlediği görülmektedir. Bununla birlikte son yıllarda Türkiye ve Rusya arasındaki enerji ilişkilerinde büyük bir ilerleme kaydedilmiştir. Özellikle doğalgaz ticareti alanında belirli anlaşma ve önemli projelere imza atılmış Mavi Akım Boru Hattı ile Türk Akım Boru Hattı bu noktada öne çıkan örnekler olmuştur. Enerji alanındaki işbirliğini derinleştiren başka bir örnek de Türkiye'de inşa edilmekte olan Akkuyu Nükleer Enerji Santrali'dir. Söz konusu işbirlikleri her iki ülkenin de ekonomik çıkarlarına katkıda bulunmuştur. Bu süreçte Türkiye'nin enerji ihtiyaçlarını karşılamak için Rus gazına olan bağımlılığı artmışken; Rusya da pazarını genişletme imkanı bulmuştur. Türkiye'nin enerji koridoru olma rolünü artık enerji dağıtım merkezi olma hedefine dönüştürdüğü bir durum varken; Rusya özellikle Ukrayna savaşından sonra ortaya çıkan enerji arzı sorununun çözümü olarak Türkiye'yi önemli bir partner olarak görmeye başlamıştır. Ancak bu ilişkinin temel dinamiğini oluşturan enerji, zaman zaman asimetrik bir boyut unsuruna dönüşmüş ve yaşanan siyasi gerilimler bu durumdan fazlasıyla etkilenmiştir. Devletlerarası ilişkilerde, her devletin çeşitli alanlarda diğer devletlere ihtiyaç duyduğu görülmektedir. Ekonomik, siyasi, güvenlik gibi farklı boyutlarda bahsedilebilecek bu ihtiyaçlar, devletlerin birbirleriyle olan etkileşimini şekillendirmekte ve bu da karşılıklı bağımlılık kavramını ortaya çıkarmaktadır. Robert Keohane, Joseph Nye ve Richard Newton Rosecrance, uluslararası ilişkilerde karşılıklı bağımlılık kavramını farklı perspektiflerden ele almaktadırlar. Karşılıklı bağımlılık sadece ulusal düzeyde değil aynı zamanda küresel düzeyde de etkili merkezi kavramlardan biri olarak, pek çok akademik çalışmada ve politik mekanizmaları açıklamada kullanışlı bir kavram olarak görülmektedir. Bu çalışmada, Türkiye ve Rusya arasındaki karşılıklı bağımlılık ilişkisinin asıl dinamiğinin enerji alanında gerçekleşen işbirlikleri olduğu iddia edilmektedir. Söz konusu ortaklıkların gerilen siyasi ilişkilerden etkilendiği bir parametre olarak alınmıştır. Bu çerçevede tezin incelediği zaman dilimi ile ilgili olarak belirli bir tarih aralığı belirlenmesindense, enerji alanında karşılıklı bağımlılığın izini sürdüğümüz enerji nakil hatları ve projeler ile bunların akış dinamiğini etkileyen siyasi gerilimlerin incelenmesi esas alınmıştır. Bu bağlamda bu çalışma Türkiye-Rusya arasındaki karşılıklı bağımlılıkta enerjinin rolünü ve bunun hangi faktörlerden etkilendiğini sorunsallaştırmaktadır.
This study traces the interdependence relations between Türkiye and Russia from the past to the present, centred on their energy relations and cooperation. The study is based on the importance of energy in the interdependence relationship and the crisis and opportunity areas that determine it. When the historical process is analysed, it is seen that Türkiye-Russia energy relations have followed a fluctuating course. However, in recent years, there has been a great progress in energy relations between Türkiye and Russia. Especially in the field of natural gas trade, certain agreements and important projects have been signed, with the Blue Stream Pipeline and the Turkish Stream Pipeline being prominent examples. Another example of deepening energy cooperation is the Akkuyu Nuclear Power Plant being built in Türkiye. Such co-operation has contributed to the economic interests of both countries. In the process, Türkiye's dependence on Russian gas to meet its energy needs has increased, while Russia has been able to expand its market. While Turkey has transformed its role as an energy corridor into an energy distribution centre, Russia has started to see Türkiye as an important partner in solving the energy supply problem that emerged especially after the Ukraine war. However, energy, which constitutes the basic dynamic of this relationship, has turned into an asymmetric dimension from time to time and political tensions have been heavily affected by this situation. In inter-state relations, it is observed that each state needs other states in various fields. These needs, which can be mentioned in different dimensions such as economic, political and security, shape the interaction of states with each other and this leads to the concept of interdependence. Robert Keohane, Joseph Nye and Richard Newton Rosecrance have analysed the concept of interdependence in international relations from different perspectives. Interdependence, as one of the central concepts influential not only at the national level but also at the global level, is seen as a useful concept in many academic studies and in explaining political mechanisms. This study argues that the main dynamic of the interdependence relationship between Türkiye and Russia is energy cooperation. It is taken as a parameter that these partnerships are affected by strained political relations. In this framework, rather than determining a specific date range for the time period analysed in the thesis, the energy transmission lines and projects through which we trace the energy interdependence and the political tensions affecting their flow dynamics are taken as a basis. In this context, this study problematises the role of energy in Türkiye-Russia interdependence and the factors that influence it.

Açıklama

Anahtar Kelimeler

Uluslararası İlişkiler, International Relations

Kaynak

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Cilt

Sayı

Künye

Koleksiyon