Gıda sektöründe geri çağırma metodolojisi ve gıda güvenliği üzerindeki etkileri

dc.contributor.advisorCinar, Aycan
dc.contributor.authorCanbey, İbrahim
dc.date.accessioned2023-06-23T13:04:01Z
dc.date.available2023-06-23T13:04:01Z
dc.date.issued2022en_US
dc.date.submitted2022
dc.departmentBTÜ, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Gıda Bilimleri Ana Bilim Dalıen_US
dc.description.abstractGıdalar, üretime girdiği andan itibaren nihai ürün oluşana kadar (tarladan sofraya) geçen proseslerde fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik faktörlere bağlı olarak kontamine olabilmektedirler. Doğru üretim teknikleri ile bu risk ve tehlike ortadan kaldırılabildiği gibi, bazen üretimde yapılan hatalar ve oluşan reaksiyonlar da son ürünün arzu edilmeyen özelliklere sahip olmasına neden olabilmektedir. Bunun yanı sıra; gıda kaynaklı hastalıklar, toplum sağlığını ve güvenli gıda teminini tehdit etmektedir. Günümüz teknolojisinde, gıda güvenliği dünya genelinde önem arz eden bir husus olup çeşitli gıda güvenliği sistemleri oluşturularak gıdaların yasal mevzuatlara uygun ve güvenli şekilde üretilebilmeleri sağlanmaya ve talep edilen özelliklere uygun son ürünler elde edilmeye çalışılmaktadır. Günümüzde HACCP ISO 22000, BRC vb. çeşitli sistemler kullanılarak güvenli gıda üretimi sağlanmaktadır.Gıda güvenliği ve kalite yönetim sistemleri ile insanların sağlığının korunmasının amaçlanmasının yanı sıra firmaların marka ve prestijlerini korumaları ve böylelikle ekonomik kayıpların önlenmesi de hedeflenmektedir. Yasal düzenlemeler nedeniyle, gıda güvenliği ve kalite yönetim sistemlerine uyulmadığı taktirde, hammaddeden son ürün oluşana kadar geçen üretim sürecinde oluşabilen mikrobiyal, fiziksel ve kimyasal kaynaklı kontaminasyonlar ve problemler sonucu, ürünler satış noktalarından ve hatta son tüketiciden geri çağırılabilmektedir. Bu gibi durumlarda, etkili gıda güvenliği mekanizmaları geliştirilerek geri çağırma prosedürleri uygulanmaktadır. Tüketici sağlığı açısından tehlikeli olduğu anlaşılan ürünlerin marketlerden uzaklaştırılması/kaldırılması işlemine ürünlerin geri çağırılması/toplanması denilmektedir. Geri çağırmalar; reddetme (denial), legal olarak mecburi kalınmış geri çağırmalar (a legally enforced recall), gönüllü olarak yapılan geri çağırmalar (voluntary recall) ve süper/üstün gayret (super effort) gerektiren geri çekmeler şeklinde gerçekleştirilmekte olup bunlar gerçekleştirilirken birtakım döngü ve prosesler de uygulanmaktadır. Tüketici sağlığını ve gıda güvenliğini korumaya yönelik bir faaliyet olarak düşünülse de geri çağırımların bazı olumsuz etkileri olabilmektedir. Bunlar arasında; firmaların prestij kayıpları, marka ve bekletinin olumsuz yönde etkilenmesi, gıda endüstrisinde çalışanlar için ekonomik kayıplar (satışlar, finans ve kar potansiyeli), şirketlerin stoklarını değerlendirememesi, firmaların ekonomik yönde uğradığı zararı telafi edebilmek için fiyatlarını arttırması neticesinde bu durumdan müşterilerin zarar görmesi gibi olumsuz etkiler yer almaktadır. Bu çalışmada; dünya genelinde 2017-2021 (2017-2018-2019-2020-2021) yılları arasında literatürde yer alan mevcut geri çekme ve çağırma çalışmaları ve ülkeler (ABD, Hindistan, Irak, İngiltere, İrlanda, İsviçre, İsveç, Malezya, Almanya, Japonya, Filipinler, Fransa, İsrail, Romanya, Havai, Tayland ve Porto Riko) tarafından paylaşılan yasal geri çekme verileri incelenerek; geri çekilen ürünler, geri çekmenin gerçekleşme zamanı, geri çekme nedenleri ve ekonomik kayıplar harmanlanarak gıda sektörü için bilimsel veriler sunulmuştur. Araştırmaya göre; ürünlerin geri çekilmesindeki toplam sayıların yıllara göre değişim gösterdiği ve 2021, 2020, 2019, 2018 ile 2017 yıllarında dünya genelinde sırasıyla toplam; 83, 199, 212, 267 ve 99 geri çağırılmanın yaşandığı belirlenmiştir. Ayrıca en fazla geri çağırılma yaşanan ülkenin ABD olduğu ve yıllara göre miktarların 2021, 77; 2020, 186; 2019, 208; 2018, 265 ve 2017, 97 şeklinde olduğu gösterilmiştir. ABD haricinde diğer ülkelerdeki geri çağırılmalar ise 2021 (Hindistan, 1; Irak, 1; İngiltere, 1; İrlanda, 1; İsviçre, 1 ve Malezya, 1), 2020 (Almanya, 3; İngiltere, 2; Japonya, 2; Filipinler, 1; Fransa, 1; Hindistan, 1; İsrail, 1; İsviçre, 1 ve Romanya, 1), 2019 (İngiltere, 2; Almanya, 1; İsveç, 1), 2018 (İngiltere, 1 ve Havai, 1) ve 2017 (Tayland, 1 ve Porto Riko, 1) şeklindedir. Anahtar kelimeler: Geri çağırma, gıda güvenliği, gıda güvenliği tehlikeleri, kontaminasyon, gıda güvenliği yönetim sistemlerien_US
dc.description.abstractFoods, in processes which are produced from raw material to final product (from farm to folk) can be contaminated in accordance with physically, chemically, and microbiologically etc. While the risk and hazards are annihilated with appropriate and correct production techniques; sometimes manufacturing defects and some reactions in producing prosesses can also cause undesired final product. On the other hand, foodborne diseases also threaten to public health and safety food supply. In today's technology, foods are tried to produce safely and legitimately preparing food safety systems. Food safety systems are significant around the world and desirable final products are produced with the systems which elicit food productions in desired standarts. Nowadays, it is tried to procure safety food production owing desirable quality and properties with using various systems, like HACCP (Hazard Analyzes and Critical Control Points). Besides being aimed to keep healty of human with food safety and quality management system, it is also targeted to prevent to negative direction of economy and to protect to brand and prestige of companies. In case of disregarding to legal regulations, food safety and quality management systems, in all prosesses from farm to folk, originating from physical, chemical, and microbiological contamination resources and problems can cause foods recall from point of sales and consumers. In these cases, food recalls are implemented with developing effective food safety mechanisms. A product recall is the removal of a product that was found to be hazardous to consumers from the market. Food recalls are performed various way, such as denial, a legally enforced recall, voluntary recall, and super effort and when the are executed, some loop and processes are practiced. In spite of the fact that it is thought to be an activity for retaining comsumer health and food safety, recalls can have some adverse impacts, such as; prestige loss of companies, affecting to brand and expectation negatively, adverse impacts on economical losses for employees in food industry (sales, finance, and profit potential) for food industry shareholders, companies cannot utilize their own stocks, suffering of consumers due to increasing prices of firms to compensate their own economic loss. In this study; according to literatures, the present food recalls around the world (in 2017, 2018, 2019, 2020, and 2021) have been investigated and in reference to the legal recalls of countries around the world (USA, India, Iraq, UK, Ireland, Switzerland, Sweden, Malaysia, Germany, Japan, Philippines, France, İsrael, Romania, Hawai, Thailand, and Puerto Rico); the products, dates, reasons, and economical losses of recalls were identified. Considering to the study; it was determined that the number of recalls showed a change in 2021 (83), 2020 (199), 2019 (212), 2018 (267), and 2017 (99). Besides, the most recalls were seen in ABD and similarly the number of the recalls changed in 2021 (77), 2020 (186), 2019 (208), 2020 (265), and 2021 (97). Except USA, the other countries where recalled the products are; 2021 (India, 1; Iraq, 1; UK, 1; Ireland, 1; Switzerland, 1, and Malaysia, 1), 2020 (Germany, 3; UK, 2; Japan, 2; Philippines, 1; France, 1; India, 1; İsrael, 1; Switzerland, 1, and Romania, 1), 2019 (UK, 2, Germany, 1, and Sweden, 1), 2018 (UK, 1 and Hawai, 1), and 2017 (Thailand, 1 and Puerto Ricko, 1). Keywords: Recall, food safety, food safety and management systems, food safety hazard, contaminationen_US
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/20.500.12885/2162
dc.indekslendigikaynakTR-Dizinen_US
dc.institutionauthorCanbey, İbrahim
dc.language.isotren_US
dc.relation.publicationcategoryTezen_US
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccessen_US
dc.subjectGeri çağırmaen_US
dc.subjectgıda güvenliğien_US
dc.subjectgıda güvenliği tehlikelerien_US
dc.subjectkontaminasyonen_US
dc.subjectgıda güvenliği yönetim sistemlerien_US
dc.subjectRecallen_US
dc.subjectfood safetyen_US
dc.subjectfood safety and management systemsen_US
dc.subjectfood safety hazard, contaminationen_US
dc.titleGıda sektöründe geri çağırma metodolojisi ve gıda güvenliği üzerindeki etkilerien_US
dc.title.alternativeRecall methodology in food industry and the effects of recalls on food safetyen_US
dc.typeMaster Thesisen_US

Dosyalar

Orijinal paket
Listeleniyor 1 - 1 / 1
Yükleniyor...
Küçük Resim
İsim:
733339.pdf
Boyut:
8.88 MB
Biçim:
Adobe Portable Document Format
Açıklama:
Tam Metin / Full Text
Lisans paketi
Listeleniyor 1 - 1 / 1
Küçük Resim Yok
İsim:
license.txt
Boyut:
1.44 KB
Biçim:
Item-specific license agreed upon to submission
Açıklama:

Koleksiyon