Bursa Teknik Üniversitesi Kurumsal Akademik Arşivi
DSpace@BTÜ, Bursa Teknik Üniversitesi tarafından doğrudan ve dolaylı olarak yayınlanan; kitap, makale, tez, bildiri, rapor, araştırma verisi gibi tüm akademik kaynakları uluslararası standartlarda dijital ortamda depolar, Üniversitenin akademik performansını izlemeye aracılık eder, kaynakları uzun süreli saklar ve yayınların etkisini artırmak için telif haklarına uygun olarak Açık Erişime sunar.
Güncel Gönderiler
E-ticaret sitelerine öneri sisteminin uygulanması
(2022) Özkılıç, Abdullah; Altuntaş, Volkan
Dijitalleşme sadece metalar ve maddi varlıklar doğrultusunda değil, kişilerin davranış ve alışkanları üzerinden de mümkün bir hâle gelmiştir. Bu durum, birçok alan ve amaç için yeni veri depolarının doğmasına sebebiyet vermiştir. Söz konusu veri kaynaklarını kullanmak ise başta e-ticaret olmak üzere çeşitli alanlarda verimliliğin artmasında rol oynamıştır. Bu çalışmada, depolanan verilerin aktif bir şekilde kullanılabilmesi adına geliştirilmiş olan veri madenciliği, veri madenciliğinde maksimum fayda sağlayan öneri sistemleri ve öneri sistemlerinin verimli kullanımına katkı sağlayacak öneri sistemi uygulamaları ele alınmıştır. Detaylandırılmış alt kısımlarla birlikte dört ana bölüme ayrılmış olan bu çalışmada öncelikle veri madenciliğine yer verilmiştir. Her bir ana bölüm içeriğine bağlı olarak alt kısımlara ayrılmış olup ana başlıkla ilgili tüm detayları içerecek şekilde hazırlanmıştır. Olası problemlere çözüm önerileri verilirken ihtiyaçlar birçok farklı açıdan da değerlendirilmiştir. İlk bölümde yer verilen veri madenciliğinin tanımsal kavramlarıyla birlikte süreçleri ve modelleri, yol haritalarıyla desteklenip konu bağlamında anlatılmıştır. Bu bölüm, ana fikri destekleme noktasında önem taşımanın yanında çalışmanın üzerine oturtulduğu temellerden biri olarak da görev yapmaktadır. İkinci bölüm ise veri madenciliği ile elde edilen verilerden yola çıkarak uygulamaya konulan öneri sistemlerine ayrılmıştır. Öneri sistemlerinin kullanım amaçları, uygulama yöntemleri ve faydalarının yanı sıra getirdiği zorluklar da incelenmiştir. Ayrıca e-ticaret sektöründeki aktif ve gelişmeye devam eden öneri sistemlerinden de bahsedilmiştir. Literatür araştırmasının yer aldığı üçüncü bölümün ardından dördüncü bölüm olan materyal yönteme geçilmiştir. Burada da veri madenciliği temelinden ve öneri sistemleri bağlamından kopulmamış olup ilk olarak sistem verilerine değinilmiştir. Sistem verileri, aktivite verileri ile desteklenmiştir. Bu süreçte proje tasarımları ve yapılması gereken analizler de öne sürülmüştür. Son kısım, veri madenciliğini doğru ve etkin bir şekilde uygulayıp majör faydalara erişimin stratejisini belirleme açısından önem taşımaktadır. Bu çalışma, öneri sistemi uygulamalarının mevcut verimini yukarı taşımak için bir ihtiyaç olarak doğan segmentasyon, analiz ve filtreleme süreçlerini yönetebilmek adına önermeler sunmaktadır. Söz konusu önermeler sunulurken istatistikler ve örnek çalışmaların performansları referans alınmıştır.
Otonom mobil robotlar için aruco işareti temelli yanaştırma algoritmalarının geliştirilmesi
(2022) Kaptan, Enes Malik; Gelen, Gökhan
Endüstriyel depolar, lojistik şirketleri, tarım işletmeleri gibi birçok alanda verimliliği, hızı ve güvenliği arttırmak için robotlar kullanılmaktadır. Teknolojinin gelişmesiyle robotlar, sadece kaynak yapmak, montaj yapmak gibi sabit görevleri değil, istasyonlar arasında yük taşımak gibi hareketli görevleri de yapmaya başlamıştır. Hareketli görevleri yaparken daha çok yere çizilen bir çizgiyi takip etmek ya da yerdeki metal plakaları izlemek gibi yöntemler kullanılmaktadır. Bu yöntemlerde istasyonların değişmesi, aktif kullanılan yerlerde takip izlerinin deforme olması gibi sorunlar yaşanmaktadır. Otonom robotlar hareketli görevleri icra ederken, istasyonlara yanaşma işlemini, üzerindeki mesafe, kızılötesi ve endüktif sensörler ile yapmaktadırlar. Bu sensörlerden gelen verilerin hatalı olması ya da hatalı işlenmesinden dolayı robotların yanaşmasında bazı sorunlar yaşanmaktadır. Bu olumsuzlukları gidermek üzere modern robotlarda kameralar ve işaretçiler kullanılmaktadır. Bu çalışmada, mobil robotların bir istasyona yanaştırılması için arUco sanal işaretçiler ve kamera görüntüsü kullanan algoritmaların geliştirilmesi amaçlanmaktadır. İlk olarak; işaretçi boyutu, farklı görüş alanına sahip kameralar için test ve kalibre edilmiştir. Geliştirilen algoritma Robotino mobil robotu kullanılarak laboratuvar ortamında farklı senaryolar için test edilmiştir. Gerçekleştirilen uygulamalar ile sanal işaretçi kullanılan yanaştırma algoritmasının temel sensörleri kullanılan yöntemlere göre avantajları gösterilmiştir.
Sonikasyon uygulamalarının elma-havuç suyu karışımının kalite özellikleri üzerine etkisi
(2022) Altaş, Pınar; Yıldız, Gökçen
Bu çalışmada 60:40 oranında hazırlanan elma ve havuç suyu karışımı, geleneksel pastörizasyon (PAS) (90 °C, 1 dk), ultrasonikasyon (US) (30 dk) ve 40 °C, 50 °C ve 60 °C sıcaklıkta termosonikasyon (TS) uygulamaları ile işlenmiştir. Elde edilen elma-havuç suyu karışımları oda sıcaklığı (25±0,5 ºC) ve buzdolabı (4±0,5 ºC) koşullarında 28 gün boyunca muhafaza edilmiştir. Kontrol (işlem uygulanmamış), PAS, US ve TS uygulanmış örneklerin 0., 14. ve 28. gün örneklerinde belirlenen kalite ve mikrobiyolojik analizleri yapılmıştır. Farklı uygulamalarla işlenen elma-havuç suyu örneklerinin oda sıcaklığı (25±0,5 ºC) ve buzdolabı (4±0,5 ºC) koşullarında 28 gün depolama periyodu sonucu US (14. ve 28. gün örneği) ve TS-40 °C (25 °C'de depolanan 28. gün örneği) hariç işlem görmüş örneklerin mikrobiyolojik raf ömürlerinin devam ettiği ve depolama sonrası tüketilebilir durumda oldukları belirlenmiştir. Sonikasyon uygulamaları ile başlangıç toplam fenolik madde miktarı kontrol örneğine kıyasla artis göstermiştir. 28 gün depolama sonrası örneklerin toplam fenolik madde miktarlarında genel olarak azalma gözlemlenmiş ve en düşük değer PAS örneğinde tespit edilmiştir. İşlem görmüş elma-havuç suyu karışımının antioksidan kapasite değerleri kontrole kıyasla artış göstermiştir. 28 gün depolama sonrasında gerek 4 °C ve gerekse de 25 °C'lerde depolanan TS-60 °C örneğinin antioksidan kapasite değerini koruduğu belirlenmiştir (p>0,05). Toplam karotenoid madde miktarı en düşük PAS ve TS-60 °C örneklerinde tespit edilmiş, US örneğinin toplam karotenoid madde miktarının kontrole göre arttığı belirlenmiştir. 28 gün depolama sonrası toplam karotenoid miktarının arttığı ve en önemli artışı da TS-60 °C örneğinin gösterdiği belirlenmiştir. Askorbik asit miktarında US örneği hariç kontrole göre düşüş olmuş ve en fazla askorbik asit kaybının PAS örneğinde olduğu tespit edilmiştir. En yüksek hidrokimetil furfural (HMF) değerlerine PAS örneklerinde rastlanmış ve ayrıca sonikasyon uygulamalarında sıcaklık arttıkça HMF değerlerinin de arttığı belirlenmiştir. 4 °C'de gerçeklesen depolamada örneklerin HMF değerlerindeki artış önemli bulunmazken (p>0,05), 25 °C'deki depolamada gözlemlenen HMF artışı önemli bulunmuştur (p<0,05). Sonikasyon (TS-60 °C hariç) ve PAS örneklerinin esmerleşme indeks değerlerinde önemli bir farklılık olmadığı (p>0,05) tespit edilmiştir. Uygulamalar sonrası örneklerin L*, a* ve b* değerlerinin kontrole göre farklılık (p<0,05) gösterdiği gözlemlenmiştir. Depolama süresince örneklerin L* değerinin azaldığı, a* ve b* değerlerinin ise arttığı belirlenmiştir. Toplam renk değişimi (ΔE), tüm işlem gören örneklerde kontrole kıyasla artış göstermiş ve termosonikasyon örneklerindeki renk değişiminin PAS örneğine göre daha az olduğu tespit edilmiştir. Elma-havuç suyu sonikasyon örneklerinin briks değerleri kontrole göre artmış (p<0,05), pH değerleri ise TS-40 ˚C örneği hariç azalmıştır. Titrasyon asitliği değeri PAS ve TS-40 ˚C örneklerinde düşüş (p<0,05) gösterirken, diğer uygulamalardaki değişim önemli bulunmamıştır (p>0,05). Depolama süresince PAS ve termosonikasyon örneklerinin pH değerlerinde artma gözlemlenirken, briks değerlerinde azalma tespit edilmiştir. TS-50 °C ve TS-60 °C örneklerinin titrasyon asitliğinde azalma belirlenmiştir. PAS ve termosonikasyon (TS-40°C, TS-50°C, TS-60°C) işlemlerini takiben kontrol örneği ile karşılaştırıldığında 0. gün örneklerinde bakteri ve maya-küf gözlenmemiş ve önemli düzeyde inaktivasyon sağlandığı belirlenmiştir. Elma-havuç suyu örneklerinin duyusal değerlendirmesinde genel olarak sonikasyon uygulamaları ile kontrol örnekleri arasında istatiksel olarak önemli fark gözlemlenmezken (p>0,05), PAS örneğinde anlamlı bir fark tespit edilmiştir (p<0,05). Genel beğeni olarak en çok beğenilen TS-50 °C örneği, en az beğenilen ise PAS örneği olarak tespit edilmiştir.
Islak kimyasal aşındırma yöntemi ile nanometre boyutunda tetragonal baryum titanat parçacıkların sentezi
(2022) Bayındır, Sercan; Özen, Murat
21. yüzyıl teknolojisi olan nanoteknoloji alanında çalışmalar günden güne artmakta iken bu teknolojiye uygun birçok malzemeler, malzeme üretim yöntemleri ve yeni yaklaşımlar elde edilmektedir. Nanoteknolojinin ilgi alanına giren nano boyutlarda malzeme üretimleri için ekonomik, hızlı üretim, yüksek saflıkta ve kolay üretilebilirlik kriterlerinin uygun koşullarda sağlanmasına yönelik çalışmalar tüm hızıyla devam etmektedir. İlgili teknik alanda en çok kullanılan üretim yöntemleri arasında hidrotermal, sol-jel, katı-hal reaksiyonları, solvotermal vb. yöntemler yer alırken bu çalışmada ıslak aşındırma yöntemi kullanılmaktadır. Islak aşındırma yöntemleri genellikle yarı iletken teknolojisi ve silikon bazlı malzemelerin yüzey kısımların morfolojisini düzenlemek üzere kullanılan bir yöntem iken bu çalışmada çokça üretimi ve kullanım alanı olan perovskit seramik malzeme olan baryum titanatların tanecik boyutlarının küçültülmesinde kullanılabilirliği araştırılmaktadır. Çalışmada ıslak aşındırma kimyasalları olarak HCl, HF, H2SO4 ve HNO3 kuvvetli asitleri ve bunların belli karışımları kullanılmaktadır. Ayrıca bu çalışmada söz konusu ıslak aşındırma kimyasallarının, baryum titanat ile optimum düzeyde tepkime verebilmesi için 120 ℃, 60 ℃ ve oda sıcaklığında reaksiyon ortam şartları test edilmektedir. Yapılan çalışmalar sonucunda ıslak aşındırma kimyasallarının, baryum titanatlar için tane boyutların küçülmesine olanak sağladığı, ıslak kimyasal aşındırma işlemleri sonucunda malzemelerin homojenliğinde bozulmaların gerçekleşmediği ve özellikle 120 ℃ reaksiyon sıcaklığının ıslak kimyasal aşındırma işlemleri için daha uygun olduğu tespit edilmiştir.
Selülozik kabuk yapılı ayçiçeğinin kurutulması
(2022) Konukluk, Dila Seray; Fellah, Mehmet Ferdi
Ayçiçeklerinin çekirdekleri, tepsili kurutucu yardımıyla 3 farklı sıcaklık ve 3 farklı akış hızı kullanılarak, ön işlem (dondurulma) uygulanmış ve ön işlem uygulanmamış şekilde kurutma işlemi yapılmıştır. 3 farklı sıcaklık olarak cihazın maksimum değeri ve kurutma imkanları göz önüne alınarak 40 – 50 – 60 °C sıcaklıklar seçilmiş ve bu sıcaklıklarda işlem yapılmıştır. Bu sıcaklıklar üzerinde cihazın fanı yardımıyla farklı akış hızları eklenerek, donmuş ve donmamış ayçiçeğinin kuruma işlemi tamamlanmış, nem kayıpları hesaplanmış ve bu verilerle eğrileri ve grafikleri çıkartılmıştır. Akış hızının seçiminde çalışılan tepsili kurutucu cihazın minumum kapasitesindeki değerler seçilmiştir. Bu değerler ; 0,7 – 1 – 1,5 m/s olup hava akış hızları her bir sıcaklığa ek olarak değerlendirilip ayçekirdeklerinin kuruma grafikleri ve nem eğrileri çıkarılmıştır. 3 ayrı sıcaklık, 3 farklı akış hızında kuruma- zaman eğrileri ve nem değerleri hesap edilerek bu eğrilerin minitab programı ile regresyon analizleri yapılmıştır. Program çıktısına göre elde edilen matematiksel denklemlere uygun matematiksel modelleri değerlendirilmiş ve kinetik modelleri incelenmiştir. Bu matematiksel modele ait uygun kuruma kinetik modeli seçilmiştir. Ayçiçekleri toplandığı gibi işlenmemiş ve toplandıktan sonra ön işlem olarak dondurulup kurutma cihazına alınarak farklı sıcaklık ve akış hızlarının, kuruma üzerindeki etkileri gözlenmiş ve sıcaklık artışının kuruma üzerindeki zamanı kısaltan etkisi ve akış hızı artışının kuruma işlemindeki zamanı kısaltan etkisi gözlenerek bu sürelerin birbirleriyle kıyaslanmaları sağlanmıştır. Dondurma işleminin ayçiçeklerinin kurumasında zamanı azaltan bir etkiye sahip olduğu, dondurulan ayçiçeklerinin, aynı sıcaklık ve akış hızındaki direkt olarak kurutma işlemine tabi tutulan ayçiçeklerinden daha hızlı kuruduğu belirlenmiştir. Bu kıyaslamaya ait uygun kurutma kinetiği modeli belirlenmiştir. Uygun sonuçlar için 40 °C sıcaklık ve 1m/s akış hızı seçilerek çıkarılan regresyon analizinde ayçiçeğinin kurutma modelinin Wang ve Singh (1978) modeline en yakın olduğu %98 güven aralığında modelin benzediği belirlenmiştir. Farklı kinetik modellerle işlem denenmiş, fakat güven aralığı en yüksek olan değer Wang ve Singh (1978) kurutma kinetiği modeli olduğu hesaplanmıştır.
